Era hado / Era hada

Era hado
(pouesio ecoulougisto de Louis Daulon, en grafio de l'autou)


Pe'tj arredilhoun que deuaro
de'ra coumo de Castera,
io hado qu'aimauo 'rounda
(e dilhèu s'y passejo 'ncaro)

Que l'aperauon "Catinou"...
Qu'èro bloundo...touto menudo...
E sos péus, en lou recajudo,
que-u caressauon es talous.

Sos gouels qu'èron d'un bert de jado...
a dios estelos, a't soun frount,
que ludion, coumo sus io hount
era de io net coustellado.

Io bagueto d'or ena man,
e touto de blanc habilhado,
qu'arribauo pe'ra garrado
entout grinhouta-s un aglan.

Milo cots au ments, que l'è bisto
e quan sounauo miejo-net,
que passauo sus et pountet
mès, de mès en mès qu'èro tristo!

- "Qu'as doun praubounho?" ça-u didi,
io net qu'en plours l'auio troubado...
- "qu'en è prou!" ça m'hèc era hado
Que boulerio 'na m'en d'aci!"

-" Yè, que t'manco? N'ès pas hurouso
de biue n'aqueste cantoun?"
ça-u demandè..." Nou hè mès boun
aci qu'a Paris ou Toulouso?"

-" obe!", ça ditz "Qu'as arrasoun !
"Mès quan bisiti era countrado,
"qu'en so labetz ta desoulado,
"qu'en perdi 't goust dera cantsoun!

Nou bedes quin coupon es casses
'nda 'r'usino de Miramou ?
Es bosques, aro, que nou soun
que pièlos d'arrouminguerasses !

Enda ganha-y un pratch de mès
Que dalhon tabe 'ra houguèro
é sus bord de'ra ribèro,
tout que catch, herèches, poumès...

Nou bedes, tabe, pera plano
couan de sègos an arrigatch?
Mès, se-y a mès d'hèrbo truatch,
de't buchournoun s'en ba'ra grano

coumo se'n ban es pèrdigals
eras calhos e'ra becado...
Toutis que hujen de'ra prado
oun nou soubro mès qu'arredals!

E nou parli cap de's biladjes
ou cadun biu cadun per etch,
a't punt que y hè pertout heretch,
mèmo 'n es cournès d's menadjes.

Quin bos, se't Mounde marcho 'tau
que d'èste Hado sio countento?
so sap prou forto ni balento
enda gouari-bous d'aquet mau! "

Sus aqueris mouts, era hado
que partic...mès sense menti,
per un boun moument qu'en aui
er'amo touto rebirado !

Eth Dupleich

Tè, jo tanben que sòi estat desvrelhat per Joan. Non li agrada pas tròp eths blògs cajudis en letàrgia, ad aqueth òme. Bon, tà díder vertat, qu'èi avut de problèmas que m'an privat de bloguejar pendent ua estona. E après, colhon que sòi, m'ei estat complicat de tornar trobar eth men mot de passe! Qu'ei ben eth problèma quan òm s'atura de n'utilizar un!
Ue que vos voi parlar d'un libe antigàs, editat peth prumèr còp en 1843. Qu'a un titòl de perlonguet: Dictionnaire PATOIS-FRANÇAIS ou choix intéressant de mots patois rendus en français, suivis de remarques pour la plupart de ceux qui y donnent lieu, à l'usage de l'arrondissement de Saint-Gaudens et des cantons adjacents, où l'idiome est plus uniforme. Eth autor qu'èra un institutor deth canton de Sent Bertran, un tau Dupleich, qu' eth prenom mo'n ei desconegut, per 'mor que non i figura cap enlòc. Que serà doncas eth diccionari, o lexic mèslèu, de Dupleich, o simplament eth Dupleich, qu'ei atau qu'eths especialistas dera lenga le coneishen.
Aqueth lexic qu'estèc escriut entà ajudar eths petits escolans de Haut-Comenge a aprénguer eth francés tà exprimí's coma cau. Tà nosatis, qu'ei un tresòr vertadèr per'mor qu'amassa mots plan de nòste, un arramat deths mots deth Dupleich non s'i tròban taus quaus en Palay o s'i les trobam, qu'ei ben soent devath fòrmas dialectaus leugierament diferentas.
Aqueth lexic que hoc reeditat peras excellentas e meritòrias edicions C. Lacour, de Nimes, en 1991 devath eth titòl un pòc estranh: Dictionnaire français-pyrénéen pyrénéen-français. Ara partida originau gascon-francés, Nicole et Christian Lacour que i ahigèren ua part francés-gascon, çò qu'ei plan comòde. Ue, aqueth libe qu'ei esgotat, mès que'u podem encara trobar a circular d'ocasion peras librerias o peths sites de venta deth internet. Se'u trobatz, no' esitetz cap: crompatz-le se podetz.